Markesteen teruggeplaatst tussen Gees en Zwinderen

Met het weghalen van de Drentse vlag hebben Commissaris van de Koning in Drenthe, Jetta Klijnsma, burgemeester Renze Bergsma van Coevorden, Lucas Zwaan van de boermake Gees en Harry Euving van de boermarke Zwinderen vrijdagmiddag 28 oktober 2022 gezamenlijk een “Markesteen” onthuld op de grens van de boermarken Gees en Zwinderen.

Het was de eerste handeling voor het terugplaatsen van veel meer markestenen op vroegere grenzen binnen de provincie Drenthe. De Vereniging Drentse Boermarken en de Stichting Drents Agrarisch Erfgoed willen samen zorgen dat de markestenen, waardevolle cultuurhistorische objecten, zoveel als mogelijk in Drenthe teruggeplaatst worden op de vroegere markegrenzen, de voorlopers van de grenzen van gemeenten. In dat kader werd voorafgaand aan de onthulling een symposium in Gees gehouden, waarin de markestenen en markegrenzen centraal stonden. 

Boermarke Zeijen

In de Boermarke Zeijen ontstond volgens Gerko Brink, voorzitter van de plaatselijke Boermarke Zeijen, in 2005 al het idee markestenen terug te plaatsen. “Op die wijze hebben wij de oude grens van Zeijen weer in beeld willen brengen. Alle stenen die wij hebben herplaatst zijn voorzien van een plaatje met het jaar waarin ze herplaatst zijn”, aldus Brink.
De forse stenen zijn na de ijstijd in Drenthe gevonden en volgens Egbert Meijers, initiatiefnemer van het project markestenen terug op hun plek, zijn ze “iconen van Drenthe.”
Provinciaal historicus van Drenthe, Michiel Gerding, wees er tijdens het symposium op dat er in 2003 al onderzoek is gedaan naar de vroegere markegrenzen, de grenzen van de oude boermarken, de voorlopers van de latere gemeenten. Dat onderzoek was nodig omdat deze grenzen verdwenen, toen gemeenten in het leven werden geroepen. Van de 34 oorspronkelijke gemeenten in Drenthe zijn na de herindeling van 1998, nog maar twaalf over. Wanneer er geen onderzoek was gedaan, zou ook van die oorspronkelijke gemeentegrenzen niets meer terug te vinden zijn. Volgens Gerding zijn enkele oorspronkelijke markegrenzen bij dat onderzoek niet boven water gekomen. “Het rapport uit 2003 krijgt weer actualiteit, nu de Boermarken de oorspronkelijke markegrenzen weer willen markeren met stenen. Zoek oude grenzen op door in oude notariële akten te kijken, of luister naar oude verhalen, ontleed ruilverkavelingen”, gaf Gerding als tip mee.

Strijd

Dat de steen tussen Gees en Zwinderen in alle rust op de oude markegrens is herplaatst, wil niet zeggen dat het vroeger ook in goed onderling overleg ging. Volgens Harry Euving van de Boermarke Zwinderen is er ooit een lange strijd geweest tussen Gees en Zwinderen. “Van 1430 tot ongeveer 1650 hebben beide marken daar strijd over gevoerd. Er is maar liefst zeventig maal een zitting van de etstoel (vroegere rechtbank) geweest over die grens. Daarom herinnert de steen die er nu ligt, aan de vroegere strijd.”
Commissaris Jetta Klijnsma benadrukte het belang van het zichtbaar maken van oude grenzen. “Het is belangrijk de geschiedenis een warm hart toe te dragen”, liet ze bij de onthulling weten, “want wie zijn wortels niet eert, is zijn leven niet weerd.”

De Commissaris zei blij te zijn dat de Vereniging Drentse Boermarken en de Stichting Drents Agrarisch Erfgoed de oude grenzen weer in kaart brengen. Burgemeester Renze Bergsma toonde zich bijzonder tevreden met de nieuwe plek voor de steen. “Het is een geweldige plaats voor die steen in een typisch Drents landschap.”
Volgens secretaris van de Vereniging Drentse Boermarken, Jan van der Struik, is nog niet bekend waar de volgende markesteen komt te liggen. “We willen het plan stapje voor stapje verder uitbreiden, maar waar de volgende stap wordt gezet, is nog niet duidelijk, omdat zich al verschillende Boermarken hebben gemeld”, aldus Van der Struik.